Η πρόσκληση του Τζο Μπάιντεν προς το Νίκο Χριστοδουλίδη να επισκεφθεί το Οβάλ Γραφείο στις 30 Οκτωβρίου έρχεται να σπάσει ένα «άτυπο εμπάργκο» που υφίσταται εδώ και τρεις δεκαετίες ενώ στο μεταξύ έχουν αλλάξει τέσσερις φορές οι ένοικοι στα αντίστοιχα προεδρικά γραφεία.

Για την αμερικανική κυβέρνηση ο χρόνος πραγματοποίησης της συνάντησης, πέντε ημέρες πριν από τις Προεδρικές Εκλογές στις ΗΠΑ, δεν αποτελεί στοιχείο το οποίο λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό επίσημων συναντήσεων ιδιαίτερα σε επίπεδο Προέδρου. Για τη Λευκωσία το γεγονός αυτό δείχνει και το βαθμό εμβάθυνσης των διμερών σχέσεων ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Κυπριακή Δημοκρατία.

Σύμφωνα με τον έως τώρα προγραμματισμό η επίσημη επίσκεψη στο Λευκό Οίκο είναι προγραμματισμένη να διαρκέσει περί τη μία ώρα, από τις 3.30 μ.μ. έως και τις 4.30 μ.μ., ώρα Ουάσιγκτον (δηλαδή 10.30-11.30 το βράδυ της Τετάρτης ώρα Κύπρου). Ο χρόνος διάρκειας έχει τη δική του σημασία σε επίπεδο διπλωματίας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για συναντήσεις του Αμερικανού Προέδρου, και όταν αφορά χώρες όπως η Κύπρος.

Η ατζέντα της συνάντησης των Προέδρων των ΗΠΑ και της Κυπριακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με πληροφορίες μας, περιλαμβάνει σειρά σημαντικών θεμάτων που αφορούν τις δύο χώρες σε διμερές επίπεδο αλλά και ευρύτερα σε επίπεδο περιφερειακής αλληλοσυνεργασίας.

Ουσιαστικά η συνάντηση Μπάιντεν-Χριστοδουλίδη φέρνει το στρατηγικό διάλογο σε ένα άλλο επίπεδο. Σε διάστημα μόλις μιας εβδομάδας από την πρώτη συνάντηση σε τεχνοκρατικό επίπεδο στη Λευκωσία, δίνεται συνέχεια σε επίπεδο αρχηγών κρατών.

Μεταξύ των θεμάτων που θα βρεθούν στο τραπέζι της συνάντησης θα είναι θέματα άμυνας, ανθρωπιστικής συνεργασίας, περιφερειακής σύμπραξης, ασφάλειας επενδύσεων, ενέργειας, σχέσεις μεταξύ πολιτών των δύο χωρών (αυτό που ονομάζεται people-to-people connections). Σίγουρα στην ατζέντα της συνάντησης Μπάιντεν-Χριστοδουλίδη θα βρίσκεται και το Κυπριακό, το οποίο έτσι κι αλλιώς αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα προσέγγισης της Λευκωσίας προς την κατεύθυνση της Ουάσιγκτον.

Η πρόσκληση Μπάιντεν προς Χριστοδουλίδη, όπως σημείωνα χθες στον «Φ» διπλωματικές πηγές, δεν έχουν να κάνουν σε καμιά περίπτωση με τις επικείμενες προεδρικές εκλογές στην Αμερική. Παράλληλα υποδεικνύουν ότι εκείνο που έχει πλέον σημεία είναι ότι πλέον οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κύπρο δεν είναι σε επίπεδο κυβέρνησης (δηλαδή administration) αλλά προχωρεί βαθύτερα και αποτελεί κομμάτι της αμερικανική εξωτερικής πολιτικής.
Οι ίδιοι κύκλοι φέρνουν δε ως παράδειγμα την περίπτωση των σχέσεων Ελλάδας και ΗΠΑ και το πως εξελίχθηκαν τα γεγονότα. Ο Πρόεδρος Ομπάμα είχε επισκεφθεί την Ελλάδα λίγο πριν το τέλος της θητείας του, ένα χρόνο μετά ο Ντόναλντ Τραμπ απηύθυνε πρόσκληση προς τον Αλέξη Τσίπρα, για να έρθει στη συνέχεια ο Κυριάκος Μητσοτάκης και να δοθεί περαιτέρω ώθηση στις σχέσεις των δύο χωρών. Ταυτόχρονα υποδεικνύεται και το γεγονός ότι τον περασμένο Μάιο ταξίδι του Ερντογάν στην Ουάσιγκτον, το οποίο είχε πολυδιαφημιστεί, τελικά αναβλήθηκε χωρίς να δοθούν επαρκείς και πειστικές εξηγήσεις.

Ο νέα κρίση στη Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο αποτέλεσε κομβικό σημείο για την περαιτέρω αναβάθμιση των σχέσεων ανάμεσα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Κυπριακή Δημοκρατία. Σ’ αυτό συνέβαλε και η όλη συμπεριφορά της Τουρκίας (υπό τον Ερντογάν) η οποία ανοικτά τοποθετήθηκε υπέρ της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, ενώ μόλις προ ημερών επιτέθηκε ανοικτά κατά της Ουάσιγκτον για τη στήριξη της προς τους Κούρδους.

Η προσέγγιση της Κύπρου όσον αφορά τον πόλεμο στη Γάζα και η πρόταξη της δημιουργίας ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου φαίνεται, όπως εκτιμούν διπλωματικοί, κύκλοι, να ήταν το σημείο καμπής που άλλαξε τα δεδομένα στο πως η Ουάσιγκτον βλέπει την Κύπρο. Ουσιαστικά η Ουάσιγκτον ακολούθησε την ίδια «συνταγή» όπως έπραξε και στην περίπτωση της Ελλάδας, αναδεικνύοντας την Αλεξανδρούπολη εις απάντηση της του τρόπου που η Τουρκία ενεργούσε στον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας.

Σημαντικό ήταν και ο ρόλος της διπλωματίας και από τις δύο πλευρές. Από τη μια ήταν οι ενέργειες της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής και από την άλλη οι συντονισμένες προσπάθειες της πρέσβειρας Τζούλι Φίσερ η οποία στο διάστημα που βρίσκεται στο νησί εργάζεται συστηματικά προκειμένου να φέρει την Κύπρο στο να αποτελεί στρατηγικό σημείο για τις ΗΠΑ. Παράλληλα συστηματική ήταν η προσπάθεια και προς την κατεύθυνση του Κογκρέσου όπου ήδη φαίνονται σημαντικά αποτελέσματα.

Ο δυτικός προσανατολισμός της Λευκωσίας, για τον οποίο γίνονται συνεχώς αναφορές δεν ήταν αρκετός για την Ουάσιγκτον που ήθελε να δει κινήσεις πέραν από τα λόγια. Η συνεργασία σε επίπεδο κυπριακής κυβέρνησης και αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης  για την από κοινού αντιμετώπιση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος είχε ιδιαίτερο βάρος στην αξιολόγηση που έγινε στην Ουάσιγκτον.

Μόνο τρεις Πρόεδροι της Κύπρου επισκέφθηκαν επισήμως τον Λευκό Οίκο

Ο πρώτος Κύπριος Πρόεδρος που πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος το 1962. Πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ, ως προσκεκλημένος του Προέδρου Τζον Φ. Κένεντι.

Σύμφωνα με το Τμήμα Ιστορίας του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, η επίσκεψη του Προέδρου Μακαρίου στην Ουάσιγκτον πραγματοποιήθηκε μεταξύ 5 και 7 Ιουνίου 1962.

Ο Πρόεδρος Μακάριος θα βρεθεί και πάλι στον Λευκό Οίκο στις 25 Οκτωβρίου 1970. Παρευρέθηκε στο δείπνο που Λευκού Οίκου για την 25^η επέτειο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οπόταν συναντήθηκε ιδιωτικά με τον Πρόεδρο Νίξον.

Ο Σπύρος Κυπριανού, στη διάρκεια της θητείας του στην Προεδρία της Δημοκρατίας είχε συναντήσεις με Αμερικανούς Προέδρους, οι οποίες καταγράφηκαν ως «ιδιωτική επίσκεψη» προκειμένου να αποφύγουν το χαρακτηρισμό της επίσης συνάντησης.

Στις 5 Οκτωβρίου 1977 ο Πρόεδρος Κυπριανού συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Κάρτερ στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ακολουθεί στις 6 Οκτωβρίου 1978 «ιδιωτική επίσκεψη» του Σπύρου Κυπριανού χωρίς ωστόσο να καταγράφεται από το Τμήμα Ιστορίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με ποιον συναντήθηκε ο δεύτερος ΠτΔ της Κύπρου.

Στις 8 Δεκεμβρίου 1981, ο Πρόεδρος Κυπριανού συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ρίγκαν στο πλαίσιο ιδιωτικής επίσκεψης μεταξύ 4 και 9 Δεκεμβρίου.

Ο Γιώργος Βασιλείου στη διάρκεια της θητείας του είχε τρεις συναντήσεις με τον Πρόεδρο Μπους, αλλά καμιά εξ αυτών δεν είχε το χαρακτηρισμό της επίσημης επίσκεψης. Όλες χαρακτηρίζονται ως «ιδιωτική επίσκεψη». Η πρώτη συνάντηση του Προέδρου Βασιλείου με τον Πρόεδρο Μπους πραγματοποιήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1989. Η δεύτερη ήταν στις 29-30 Μαΐου 1991 και η τρίτη στις 30 Μαρτίου 1992.

Η πρώτη συνάντηση του Γλαύκου Κληρίδη με τον Πρόεδρο Κλίντον πραγματοποιήθηκε στις 20-21 Μαΐου 1993 και χαρακτηρίστηκε ως ιδιωτική. Ήταν μόλις τρεις μήνες μετά την ανάληψη της Προεδρίας της Δημοκρατίας από τον Γλ. Κληρίδη.

Η δεύτερη τους συνάντηση ήταν στις 17 Ιουνίου 1996 στο πλαίσιο επίσημης εργασίας του Προέδρου Κληρίδη στην Ουάσιγκτον μεταξύ 16 και 18 Ιουνίου 1996.

Έτσι μετά τους Μακάριο και Γλαύκο Κληρίδη ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα είναι μόλις ο τρίτος Κύπριος Πρόεδρος που θα βρεθεί στον Λευκό Οίκο στο πλαίσιο επίσημης συνάντησης μεταξύ του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Πηγή: Philenews