Ανοικτή για διαβούλευση (δείτε εδώ) μέχρι τις 14/6/2024 βρίσκεται η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Χερσαίων Μεταφορών με ορίζοντα το 2040. Μια φιλόδοξη στρατηγική που προσδοκεί όπως το μερίδιο μετακινήσεων των δημοσίων συγκοινωνιών αυξηθεί από το 3% που είναι σήμερα στο 17% με αντίστοιχη μείωση στη χρήση αυτοκινήτου κατά 14%.

Κύριος στόχος της ΣΜΠΕ είναι να εντοπιστούν οι πιθανές σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και οι εύλογες εναλλακτικές λύσεις της Εθνικής Στρατηγικής Χερσαίων Μεταφορών (ΕΣΧΜ) για την Κύπρο, και να προταθούν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη, μείωση και όσο το δυνατόν πληρέστερη αντιστάθμιση οποιωνδήποτε σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή του Σχεδίου.

Αυτό θα επιτευχθεί μέσω μιας σειρά πολιτικών που έχουν σχεδιαστεί για τη βελτίωση της ασφάλειας, της προσβασιμότητας, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της διεθνούς συνδεσιμότητας. Εστιάζει επιπλέον στη βελτιστοποίηση της οικονομικής απόδοσης των επιβατικών μεταφορών και των μεταφορών εμπορευμάτων. Επιπλέον, οι υπάρχουσες και οι προγραμματιζόμενες υποδομές θα αξιολογηθούν ως προς την οικονομική βιωσιμότητα και την ευθυγράμμισή τους με τους στόχους της εθνικής πολιτικής.

Στην Κύπρο, το 22% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αποδίδεται στις μεταφορές. Οι προτάσεις του ΕΣΧΜ στοχεύουν στην ενίσχυση της διαθεσιμότητας και της αποτελεσματικότητας πιο βιώσιμων τρόπων μεταφοράς και στην αποθάρρυνση της χρήσης του αυτοκινήτου. Η πρόταση για αύξηση των σταθμών φόρτισης ηλεκτρικής ενέργειας και στρατηγικής τοποθέτησης σταθμών υδρογόνου έως το 2040 είναι μια σημαντική κίνηση προς τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων. Το προτιμώμενο σενάριο παροτρύνει επίσης την έμμεση προώθηση τεχνολογιών εναλλακτικών καυσίμων μέσω αυξήσεων στους φόρους καυσίμων και κυκλοφορίας. Επιπλέον, η επέκταση των υποδομών δημόσιων μεταφορών πέρα από τις αρχικές προτάσεις Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), ευθυγραμμίζεται με έναν ευρύτερο στόχο για την προώθηση πιο βιώσιμων μεταφορών και τη μείωση της εξάρτησης από μεμονωμένα οχήματα.

Συγκεκριμένα, το προτιμώμενο σενάριο καταδεικνύει μια ισχυρή δέσμευση για τα ηλεκτρικά οχήματα και τα οχήματα υδρογόνου, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι δημόσιες συγκοινωνίες βελτιώνονται επίσης σημαντικά με αποκλειστικές λωρίδες λεωφορείων και αυξημένες συχνότητες εξυπηρέτησης. Επιπλέον, το σενάριο προτείνει την αξιολόγηση των υφιστάμενων ΣΒΑΚ και μια ολοκληρωμένη ενημέρωση των προτύπων σχεδιασμού των δρόμων, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών για τη διατήρηση των περιοχών Natura 2000, όταν διασχίζονται από υποδομές μεταφορών.

Τα σχετικά αποτελέσματα για το μερίδιο των μεταφορών του Μοντέλου Μεταφορών δείχνουν ότι η χρήση αυτοκινήτου αναμένεται να μειωθεί κατά 13,45%, φτάνοντας το 83,43%, έως το 2040. Η στροφή σε πιο βιώσιμες δημόσιες συγκοινωνίες αναμένεται να αυξηθεί κατά 13,45%, φθάνοντας στο 16,57% του συνολικού μεριδίου των μεταφορών. Η απόσταση που διανύεται από το όχημα, ειδικά τα προσωπικά συμβατικά οχήματα, μπορεί επίσης να επηρεάσει τις εκπομπές CO2 και επηρεάζεται από την αποτελεσματικότητα του δικτύου μεταφορών και της υποδομής, καθώς και από τα χαρακτηριστικά της υποδομής μεταφορών.

Διάφορες προτάσεις του ΕΣΧΜ λειτουργούν σε συνέργεια για να υποστηρίξουν τη μείωση της απόστασης που διανύουν τα οχήματα, από τη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών έως τη βελτιωμένη προσβασιμότητα και λειτουργικότητά τους. Επιπλέον, το προτιμητέο σενάριο προτείνει επίσης τη δημιουργία εγκαταστάσεων Park & Ride, με σκοπό τη δημιουργία συνθηκών για να παρακινηθούν οι επιβάτες που πηγαίνουν σε μεγάλες πόλεις να αφήσουν τα οχήματά τους σε αυτές τις εγκαταστάσεις στάθμευσης και να ταξιδέψουν στον τελικό προορισμό τους με δημόσια μέσα μεταφοράς ή ομαδική χρήση αυτοκινήτου. Το μέτρο αυτό στοχεύει στη μείωση των ταξιδιών με αυτοκίνητο, στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης στις κεντρικές πόλεις και στη συνέχεια στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και στη βελτίωση των συνθηκών ασφάλειας. Η υλοποίηση κόμβων εφοδιαστικής και η δημιουργία κοινής ψηφιακής πλατφόρμας για τις εταιρείες εμπορευματικών μεταφορών, θα περιορίσει επίσης τον αριθμό των ταξιδιών βαρέων φορτηγών οχημάτων. Επιπλέον, τα προτεινόμενα μέτρα έξυπνων συστημάτων μεταφοράς και οι βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο θα βελτιστοποιήσουν τη ροή της κυκλοφορίας, θα μειώσουν τη συμφόρηση και τις διανυόμενες αποστάσεις.

Προτεινόμενα μέτρα για βιώσιμα μέσα μεταφοράς

Πρόταση για αστικά διόδια και οι ζώνες χαμηλών εκπομπών στις πόλεις Λευκωσίας, Λάρνακας και Λεμεσού περιορισμό της κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων και μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης περιλαμβάνεται μέσα στο προτιμητέο σενάριο με στόχο την εξασφάλιση οικονομικών μέτρων για την προώθηση βιώσιμων μέσων μεταφοράς. Στην πρόταση γίνεται αναφορά για σχέδια αξιολόγησης τελών για συγκεκριμένες υποδομές (π.χ. αυτοκινητόδρομοι) ή περιοχές (π.χ. αστικά κέντρα).

Όπως σημειώνεται στη μελέτη, εκτός από τα προτεινόμενα μέτρα υποδομής, οι πολιτικές και τα μέτρα που προτείνονται στοχεύουν στη συλλογική μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου, προωθώντας παράλληλα βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, όπως τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Για παράδειγμα, τα κίνητρα για την ενθάρρυνση της ενεργού κινητικότητας, η ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα και οχήματα εναλλακτικών καυσίμων, και η αξιολόγηση των συστημάτων χρέωσης, όπως τα διόδια και οι ζώνες χαμηλών εκπομπών, θα οδηγήσουν δυνητικά σε περαιτέρω αλλαγή του μεριδίου των ιδιωτικών οχημάτων. Αυτά, σε συνδυασμό με την εφαρμογή οικονομικών κινήτρων, κανονισμών και μέτρων βελτίωσης των δημόσιων μεταφορών, θα προωθήσουν τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και θα βοηθήσουν στη μετάβαση από τα υπάρχοντα μέσα μεταφοράς βαρέων αυτοκινήτων σε εναλλακτικές, πιο βιώσιμες επιλογές μεταφοράς. Συμπερασματικά, αυτή η ολιστική προσέγγιση επιδιώκει τη μετάβαση από την κυρίαρχη εξάρτηση από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα σε πιο βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, με στόχο τη μείωση της φθοράς στην υπάρχουσα υποδομή και στη συνέχεια τη μείωση της συχνότητας συντήρησης.

Το σύνολο των μέτρων που προτείνεται από το ΕΣΧΜ αναμένεται να ενισχύσει τις ευκαιρίες απασχόλησης και θα προσελκύσει περισσότερες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η παροχή κινήτρων με συγκεκριμένο ποσό επιδότησης ετησίως για την προσέλκυση περισσότερων επαγγελματιών οδηγών, θα έχει αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.

Επιπλέον, η στροφή σε βιώσιμους τρόπους μεταφοράς (περπάτημα και ποδήλατο) μπορεί να επιτευχθεί μέσω της δημιουργίας οικονομικών κινήτρων για την ενθάρρυνση της ενεργού κινητικότητας. Αυτό το μέτρο θα προσφέρει κίνητρα σε δύο ομάδες: α) Ενεργές εταιρείες που σχετίζονται με την κινητικότητα και β) σε κατοίκους. Τα παραπάνω θα υποστηριχθούν από συγκεκριμένο μέτρο, το οποίο αναφέρεται στην περαιτέρω αξιολόγηση των οικονομικών κινήτρων και φόρων για τα ιδιωτικά οχήματα (αλλαγές στα τέλη κυκλοφορίας και στο καθεστώς φορολογίας καυσίμων).

Τα συστήματα παρακολούθησης της κυκλοφορίας που ελέγχονται από την Αστυνομία ενδέχεται επίσης να μειώσουν τον αριθμό των θανάτων και των καθημερινών τροχαίων ατυχημάτων. Τέτοιες τεχνολογίες στοχεύουν στην πρόληψη ατυχημάτων, στη βελτίωση της επιβολής του νόμου και στην αποτελεσματική απόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, η αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Κυκλοφορίας (NTCC), όπως προτείνεται, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη σύγχρονη διαχείριση των μεταφορών αξιοποιώντας την τεχνολογία και τις γνώσεις που βασίζονται σε δεδομένα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και της βιωσιμότητας των συστημάτων μεταφορών.

Πηγή: Philenews